20 listopada - Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka
20 listopada to szczególny dzień – rocznica uchwalenia Konwencji o prawach dziecka. Jest to moment, w którym uwaga wszystkich kierowana jest na dzieci i ich prawa. To okazja, aby uświadamiać wszystkim, że prawa dziecka są ważne i każde dziecko powinno móc z nich korzystać, ale także dzień okazywania solidarności i wsparcia wszystkim tym dzieciom na świecie, których prawa są naruszane.
Celem Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka jest uświadamianie najmłodszym, że mają swoje prawa i powinni wiedzieć jak z nich korzystać, a dorosłym przypominanie, że nie tylko mają te prawa zawsze respektować, ale powinni także stać na ich straży i podejmować działania wzmacniające ich ochronę. Święto to ma również zachęcać do propagowania praw dzieci i edukacji na ten temat.
Najważniejszym dokumentem dotyczącym praw dziecka jest Konwencja o prawach dziecka uchwalona w 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych i ratyfikowana przez Polskę w 1991 roku.
Konwencja o Prawach Dziecka to międzynarodowy dokument zawierający pełny katalog praw i wolności dzieci. Został on uznany przez 196 państw, które zobowiązały się do respektowania i realizowania jej zapisów. Konwencja zakłada, że dzieci nie są ani w pełni dojrzałe, ani na tyle świadome, by mogły same zatroszczyć się siebie, dlatego też należy im się szczególna ochrona i opieka.
Konwencja Praw Dziecka nie jest jedynym dokumentem, który dotyczy praw najmłodszych. W katalogu znajdują się również:
• Deklaracja Praw Dziecka, zwana również Deklaracją Genewską,
• Europejska strategia na rzecz dzieci,
• Europejska Konwencja o Wykonywaniu Praw Dzieci.
Rzeczpospolita Polska (art. 72. Konstytucji RP) zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Wszyscy dorośli powinni brać udział w rozwoju umysłowym i fizycznym dziecka, ponieważ dzieci są największym bogactwem każdego społeczeństwa.
Prawa dziecka podzielone są na:
- OSOBISTE – umożliwiające rozwój dziecka – prawo do życia, tożsamości, rozwoju, wychowania w rodzinie, wyrażania własnych poglądów, prawo do informacji’
- POLITYCZNE (PUBLICZNE) – dzięki nim dziecko wyraża swoje poglądy i uczestniczy w życiu swojej grupy, społeczności, państwa – prawo do wyrażania własnych poglądów, do uczestnictwa w stowarzyszeniach;
- SOCJALNE – stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka – prawo do godnych warunków życia i odpowiedniego poziomu życia, prawo do opieki zdrowotnej, prawo do odpoczynku;
- EKONOMICZNE- umożliwiające dziecku przygotowanie się do niezależności materialnej od innych – prawo do nauki.
Państwa zobowiązały się do dostosowania instytucji publicznych do działań na rzecz ochrony praw dziecka.
W Polsce Konstytucja RP z 1997 r. ustanowiła instytucję Rzecznika Praw Dziecka, który stoi na straży praw i wolności dziecka.